Odpowiada dr n. med. Aleksander Skoczylas, Zakład Medycyny Nuklearnej w Szpitalu Wojewódzkim w Opolu
Jak jest podawany jod promieniotwórczy?
Jod podaje się w postaci żelowych kapsułek zawierających obliczoną dawkę – dla każdego pacjenta inną. Kapsułkę połyka się z plastikowego kubka lub za pomocą specjalnego aplikatora, nie dotykając ręką i obficie pobija wodą. Nie można kapsułki przewozić ani przesyłać pocztą.
Co dzieje się z jodem w organizmie?
Znaczna część jodu jest wychwytywana przez tarczycę, gdzie wywiera działanie lecznicze, nadmiar zaś jest wydalany z moczem, kałem i potem w ciągu kilku dni.
Jakie reakcje uboczne mogą wystąpić po zażyciu jodu?
Z reguły nie ma żadnej reakcji. Rzadko obserwuje się przejściowe nasilenie objawów nadczynności tarczycy, uczucie suchości lub metaliczny smak w jamie ustnej, sporadycznie mogą wystąpić nudności, jeszcze rzadziej wymioty. Nie obserwuje się uczulenia na jod. Dawki stosowane w leczeniu chorób tarczycy są mikroskopijne, rzędu 0,005 mg (dzienne zapotrzebowanie na jod wynosi 0,150mg)
Czy leczenie jodem promieniotwórczym może wywołać raka?
Nie stwierdzono zwiększonego ryzyka rozwoju raka w następstwie takiego leczenia.
Opisywane w literaturze przypadki dotyczą występowania raka tarczycy po intensywnym napromienianiu szyi promieniowaniem rentgenowskim.
Czy można przebywać w otoczeniu zwierząt?
Oczywiście. Zwierzęta (z reguły psy czy koty ) poruszają się po podłodze a zatem w bezpiecznej odległości od źródła promieniowania jakim jest tarczyca po leczeniu jodem promieniotwórczym. Można zwierzę pogłaskać, przytulić, bezpieczna dla zwierząt jest też chwila zabawy
Czy po leczeniu promieniotwórczym jodem otoczenie w którym przebywam stanie się radioaktywne?
Nie. Nie ma takiej możliwości. Leczenie jodem radioaktywnym nie jest w stanie wyzwolić radioaktywności rzeczy, z którymi mamy kontakt. Nie musimy zatem poddawać kwarantannie samochodu, którym wracamy po leczeniu, wymieniać mebli w pokoju gdzie przebywamy ani tez malować mieszkania – chyba że ktoś szuka pretekstu do remontu…. :-)). Nie musimy też oddzielenie prać rzeczy w których chodzimy a tym bardziej je wyrzucać…
Czy można leczyć jodem promieniotwórczym kobiety w ciąży?
Nie. Ciąża wyklucza takie leczenie. Przed leczeniem u kobiet w wieku prokreacyjnym proponujemy wykonanie testu ciążowego.
Czy stwierdza się jakieś ryzyko dla późniejszych ciąż?
Nie wykazano negatywnego wpływu leczenia radiojodem. Pomimo to radzimy kobietom unikać zajścia w ciążę przez okres 6 miesięcy, zaś mężczyznom spowodowania poczęcia dziecka przez 4 miesiące od leczenia.
Czy istnieje jakieś niebezpieczeństwo dla dzieci?
Nie, jeśli zostaną zachowane środki ostrożności.
Należy unikać kontaktu z dziećmi i kobietami w ciąży w okresie kwarantanny.
W tym czasie dzieci nie powinny przebywać w bezpośredniej bliskości osoby leczonej, zaleca się, by dzieci przebywały i spały w innym pokoju. W przypadku pracy z dziećmi konieczny jest kilkudniowy urlop lub zwolnienie z pracy. Nie należy także uczestniczyć w zgromadzeniach, w czasie których możliwy jest kontakt z dziećmi i kobietami w ciąży. Leczenie radiojodem jest możliwe także u dzieci. Dotyczy to jednak osób powyżej 10 roku życia.
Czy istnieje jakieś niebezpieczeństwo dla osób dorosłych?
Kontakt z osobami dorosłymi nie stanowi dla nich zagrożenia. Wskazane jest jednak spanie osobno przez ok. 2 tygodni, kiedy to intensywność promieniowania jest największa. Trzeba pamiętać, że jod promieniotwórczy wydalany jest z potem, stolcem i moczem. Zatem należy częściej niż zwykle myć ręce oraz dokładnie spłukiwać toaletę.
Czy istnieje jakieś niebezpieczeństwo dla zwierząt domowych czy roślin?
Nie istnieje.
Czy można przygotować posiłki dla siebie i rodziny?
Tak. Dotykanie żywności nie ma żadnego wpływu na rodzinę pod warunkiem umycia rąk przed pracą w kuchni.
Jakie są odległe skutki leczenia?
Leczenie to jest bezpieczne i skuteczne. W następstwie leczenia może rozwinąć się niedoczynność tarczycy: u 30% osób leczonych radiojodem w przebiegu choroby Gravesa – Basedowa niedoczynność tarczycy występuje w pierwszym roku po leczenia. W dalszych latach częstość ta narasta o 5% na rok. Należy w tym miejscu podkreślić że niedoczynność tarczycy nie jest powikłaniem a raczej mniej korzystnym efektem leczenia. Leczenie radiojodem jest uważane za postępowanie radykalne, podobnie jak leczenie operacyjne. Usunięcie gruczołu tarczowego podczas operacji jest równoznaczna z jego niedoczynnością, podczas gdy w przypadku leczenie radiojodem niedoczynność tarczycy jest możliwym (a nie obligatoryjnym) efektem leczenia. Z tego właśnie powodu należy okresowo kontrolować stężenie TSH i w razie wystąpienia niedoczynności tarczycy rozpocząć leczenie uzupełniającą tyroksyną.
Czy można wyjeżdżać za granicę?
Przez kilka tygodni po przyjęciu jodu promieniotwórczego detektory na przejściach granicznych i lotniskach mogą sygnalizować obecność promieniowania.
Dlatego w przypadku wyjazdu proszę zabrać ze sobą kartę informacyjną i przedstawić urzędnikom. Ponadto należy mieć na uwadze innych współpodróżnych, wśród których mogą być dzieci i kobiety w ciąży.
